سید مجتبی حورایی در گفتگو با خبرنگار مهر با تبیین روانشناختی پدیده تبلیغات و تاثیری که پیام‌های بازرگانی روی افراد می گذارند، گفت: تبلیغات از باب مبالغه می‌آید یعنی سازندگان آن محصول خود را بزرگتر نشان می دهند تا مخاطب را ترغیب کنند که به سمت محصول و کالای مورد نظر برود.

ماهیت تبلیغات بی‌اعتمادی را در جامعه رقم می‌زند

وی ادامه داد: همین مبالغه در بیان کیفیت محصول و ویژگی‌های آن باعث می‌شود تا مخاطب بعد از تهیه آن پی ببرد که محصول مورد نظر با آنچه تبلیغ می‌شده است تفاوت دارد و اولین نتیجه چنین امری این است که نوعی فضای بی اعتمادی را در جامعه رقم می‌زند. 

این مشاور و رفتارشناس اجتماعی در ادامه با تحلیل رفتارهایی که با دیدن تبلیغات تلویزیونی و پیام‌های بازرگانی منجر به خرید یک کالا می‌شوند، بیان کرد: بسیاری از خریدهای ما بر اساس هیجانات ماست نه ضرورت‌ها. من زمانی احساس می‌کنم چیزی را نیاز دارم و بدون تبلیغات هم آن را خریداری می کنم اما زمانی آگهی‌های بازرگانی از المان‌هایی مثل جذابیت، شادی، ریتمیک بودن و … استفاده و این امر هیجانی ایجاد می‌کند که باعث می‌شود مرا به خرید کالا و مصرف آن وادارد.

سوء استفاده سازندگان آگهی‌ها از کودکان

حورایی در ادامه با اشاره به سوء استفاده از کودکان در تبلیغات کالاها و پیام‌های بازرگانی عنوان کرد: اگر تبلیغ مردانه و در راستای آگاهی بخشی باشد مرد خانواده به راحتی تحت تاثیر آن قرار نمی‌گیرد و کالای مورد نظر را نمی‌خرد. همچنین کودک و نوجوان نیز به راحتی با آن ارتباط برقرار نمی کنند. درصورتیکه تبلیغاتی که امروز می‌بینیم از کودکان استفاده و درواقع سوء استفاده می‌کند و این باعث می‌شود که تبلیغات تلطیف شده و فرزند من هم آن را ببیند و از آن لذت ببرد. بنابراین من که خود نمی‌خواسته‌ام کالای مورد نظر را خریداری کنم حالا در برابر تقاضای فرزندم نمی‌توانم بایستم و برای او کالا را تهیه می‌کنم.

این مشاور خانواده با اشاره به نتایجی که تبلیغات بیش از حد تلویزیون در جامعه به بار می‌آورد، اظهار کرد: هم اکنون بیشترین تبلیغاتی که در تلویزیون دیده می‌شود کالاهایی هستند که الزاما نیازی به آنها نیست. کالاهای خوراکی مثل چیپس و پفک که نه تنها مفید نیستند بلکه ضرر هم دارند اما تلویزیون باز هم این کالاها را تبلیغ و شما را به مصرف بیشتر این کالاها وادار می‌کند.

تلویزیون بیشتر از اعضای خانواده تحویل گرفته می‌شود

وی ادامه داد: تبلیغات انواع ظروف و وسایل آشپزخانه زنان را ترغیب می‌کند که به سمت خرید آنها بروند و این امر به تدریج فشار به خانواده، رقابت‌ها و حسرت‌ها را افزایش می‌دهد و گاهی مرد یا زن در خانواده تلویزیون را بیشتر از همسر خود تحویل می‌گیرد زیرا در جامعه امروز چندان فرصت نمی شود که شخص با همسر خود صحبت کند یا به سخنانش گوش دهد اما ساعت‌ها به تلویزیون توجه می‌کند. 

این مشاور خانواده بسیاری از کالاهای پرورشی تبلیغ شده در تلویزیون را نیز غیر سودمند دانست و بیان کرد: بسیاری از مراجعان و مادرها از محصولات پرورشی که تلویزیون نمایش می‌دهد از من سوال می‌کنند و زمانیکه در جوابشان می‌گویم بسیاری از اینها مفید نیستند؛ می‌پرسند اگر خوب نیستند چرا تلویزیون آنها را تبلیغ می‌کند؟ 

رویاپردازی است که بگوییم رویکرد تبلیغاتی تلویزیون تغییر خواهد کرد

سردبیر دو هفته نامه «راز» درباره حجم زیاد تبلیغات و پیام‌های بازرگانی به دلیل سود و منفعتی که برای تلویزیون دارد، بیان کرد: تلویزیون به دلیل کمبود بودجه و به خاطر منفعت‌هایی سراغ این تبلیغات می‌رود اما چون مجبور به پخش تبلیغات است به تدریج خطوط قرمز کمتر می‌شود. وقتی قرار است برای توسعه سازمان صداوسیما و پرداخت هزینه‌ها پول سنگینی را پرداخت کنیم آگهی ای هم که مجوز ندارد به نحوی مجوز می‌گیرد زیرا بحث سود و منفعت است. درحالیکه تلویزیون می‌تواند تعداد شبکه‌ها را کمتر کند و در عوض در همان تعداد شبکه و با ساعت‌های محدود کیفیت برنامه‌ها را بالاتر ببرد. 

وی در پایان در پاسخ به این که چه پیشنهادی برای تغییر رویکرد تلویزیون در حوزه پخش پیام‌های بازرگانی دارد، بیان کرد: تلویزیون در دام رقابت با شبکه‌های ماهواره‌ای افتاده است. کدام پزشک است که نگوید چیپس و پفک ضرر ندارد؟ پس چه عاملی باعث می‌شود که تبلیغات این کالاها پخش شود؟ تنها دلیل این است که سیما برای توسعه کار خود به این تبلیغات نیازمند است و این رویاپردازی است که بگوییم این رویکرد تلویزیون تغییر خواهد کرد.